ACUTE PROMYELOCYTIC LEUKEMIA (APL)

มะเร็งเม็ดเลือดขาวแบบโพรไมอีโลไซติกชนิดเฉียบพลัน

🔬 ภาพรวมของ APL

APL เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลันที่ หายาก
พบได้มากที่สุดในผู้ใหญ่อายุเฉลี่ยประมาณ 40 ปี
เป็น ชนิดย่อยของ AML (M3 subtype)
เกิดจาก การกลายพันธุ์ทางพันธุกรรม (PML/RARA)
ทำให้เซลล์เม็ดเลือดไม่สามารถพัฒนาอย่างสมบูรณ์ → ขัดขวางการสร้างเซลล์ปกติในไขกระดูก

⚠️ อาการของ APL

เหมือนกับลูคีเมียทั่วไป:

ซีด, หายใจสั้น, หนาวสั่น, ฟกช้ำ, เหนื่อยง่าย
น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ
เหงื่อออกตอนกลางคืน, มีไข้

เฉพาะใน APL: ความผิดปกติในการแข็งตัวของเลือด

เลือดออกที่เหงือก
อุจจาระสีดำ (เลือดออกภายใน)
พูด/เคลื่อนไหวลำบาก (เลือดออกในสมอง)
แผลหายช้า
ขาบวม เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก
อาเจียน, ปวดศีรษะ, การมองเห็นผิดปกติ

❗ หากสงสัยว่าเป็น APL อาจเริ่มการรักษาทันที แม้ยังไม่ได้รับผลตรวจยืนยัน

💊 INDUCTION THERAPY (ชักนำโรคสงบ)

เป้าหมาย: เปลี่ยนเซลล์ผิดปกติให้กลายเป็น นิวโทรฟิล ที่ทำงานได้
ยาที่ใช้:
- ATRA (All-Trans Retinoic Acid)
- ATO (Arsenic Trioxide)
บางรายอาจต้องฉีดยาเข้ากระดูกสันหลัง (Intrathecal Therapy – ITT)

📌 ใช้เวลาประมาณ 1–2 เดือน เพื่อให้เข้าสู่ภาวะโรคสงบ 📌 อาจต้องรับการถ่ายเลือดควบคู่เพื่อจัดการภาวะเลือดออก

✅ ประเภทของภาวะโรคสงบ (Remission)

Complete Remission: เซลล์มะเร็งในไขกระดูกน้อยกว่า 5%
Molecular Remission: ไม่มีหลักฐานของโรคในระดับโมเลกุล

🧬 CONSOLIDATION THERAPY (ระยะควบรวมเข้มข้น)

เริ่มต้นเมื่อโรคเข้าสู่ภาวะสงบ
ใช้ยาเดิมต่อในระดับเข้มข้น (ผู้ป่วยนอก)
เป้าหมาย: กำจัดเซลล์มะเร็งที่เหลือ และป้องกันการกลับมาใหม่
นำไปสู่ ภาวะสงบระดับโมเลกุล (Molecular Remission)

🔄 MAINTENANCE THERAPY (การดูแลรักษาหลังควบรวม)

ระยะเวลารักษา: ประมาณ 12 เดือน
ใช้ยา ATRA และ ATO ในขนาดต่ำ
เพื่อลดความเสี่ยงของการกลับมาใหม่ของ APL

⚠️ ผลข้างเคียงของการรักษา

อาจต้องมีการปรับแผนการรักษา หากอาการรุนแรงหรือรบกวนการใช้ชีวิต:

คลื่นไส้, ท้องเสีย
ผมร่วง, เจ็บหน้าอก, ไข้
เหนื่อยล้า, น้ำหนักเพิ่ม, บวม
เป็นผื่น, ความคิดช้าลง, ความสับสน

❗ แจ้งทีมแพทย์ทันทีหากพบอาการไม่พึงประสงค์

🚨 ภาวะแทรกซ้อนเฉพาะของ APL

Differentiation Syndrome: เกิดจากการที่ยาเร่งให้เซลล์เปลี่ยนรูปร่างเร็วเกินไป
พบได้ใน 3 สัปดาห์แรก ของการรักษา
แพทย์อาจให้ ยาสเตียรอยด์ เพื่อลดความเสี่ยง

🛑 ATRA อันตรายต่อทารกในครรภ์ → ต้องใช้การคุมกำเนิดอย่างเคร่งครัด

👶 ภาวะเจริญพันธุ์

เคมีบำบัดอาจส่งผลกระทบต่อภาวะมีบุตร โดยเฉพาะในผู้ชาย
ผู้ชายควร แช่แข็งอสุจิ ก่อนเริ่มรักษา
ผู้หญิงมีเวลาจำกัดในการเก็บไข่ เนื่องจากต้องเริ่มรักษาเร็ว

📆 การติดตามผลหลังรักษา

ปีแรก: ตรวจทุก 1–2 เดือน
ปีที่ 2 เป็นต้นไป: ตรวจทุก 3–4 เดือน
90% ของผู้ป่วยเข้าสู่ภาวะสงบหลังรักษาชักนำ
80–90% ของผู้ที่สงบแล้วจะ คงอยู่ในภาวะสงบระยะยาว

🔁 ถ้า APL กลับมาอีกครั้ง?

เรียกว่า “APL กลับมาใหม่” หรือ “ไม่ตอบสนองต่อการรักษา”
อาจเปลี่ยนแผนยา หรือพิจารณา ปลูกถ่ายสเต็มเซลล์

🌱 STEM CELL TRANSPLANT (การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด)

🔹 Autologous (ออโต้โลเจียส):

ใช้เซลล์ของผู้ป่วยเอง

เซลล์จะถูกทำความสะอาดในห้องแล็บก่อนนำกลับ

🔹 Allogeneic (อัลโลเจนิก):

ใช้เซลล์จากผู้บริจาค

ต้องให้เคมีบำบัดขนาดสูงก่อนปลูกถ่าย

🤝 ขอความช่วยเหลือ

ทั้งระหว่างและหลังการรักษา คุณไม่ควรเผชิญสิ่งนี้เพียงลำพัง
ติดต่อองค์กรผู้ป่วยเพื่อรับการสนับสนุน
รับความช่วยเหลือทั้งทางร่างกายและจิตใจ
รวมถึงครอบครัวของคุณด้วย

📄 สามารถดาวน์โหลดโบรชัวร์ข้อมูล APL ได้ที่นี่